Dava Kapanmadı” (Case Not Closed), SEHAK’ın Berlin’de bulunan Anne Frank Merkezi (Anne Frank Zentrum) ve Almanya’daki Türkiye Toplumu (TGD) ile işbirliği içinde 2021 – 2022 yılları boyunca gerçekleştirmiş olduğu uzun soluklu bir eğitim ve araştırma projesidir.
Araştırma kapsamında Türkiye’den ve Almanya’dan 18 – 30 yaş arası toplamda 30 genç, 1930’lu yıllarda Berlin’de yaşamış olan kadın, erkek ve çocuklardan oluşan 24 Türkiyeli Yahudi’nin hayat hikayesini araştırmak üzere yola çıktılar. Yapılan tarih araştırmaları ile Türkiyeli Yahudilerin Avrupa’daki hikayelerini ortaya çıkarmanın yanı sıra onları Avrupa hafızasının bir parçası haline getirmeyi de amaçlayan projede araştırmacı gençler çağdaş bir tarih anlatısını ortaya koyabilmek üzere çalıştılar.
1930’lu yıllarda Berlin’de 500’ün üzerinde Türkiyeli Yahudi yaşıyordu. Bu insanlar önce Osmanlı İmparatorluğu ardından Türkiye Cumhuriyeti’ni çeşitli sebeplerle terk ederek buraya yerleşmişlerdi. Berlin’e yapılan bu göç pek çok Avrupa şehri örneğinde olduğu gibi kimi zaman daha iyi bir eğitim ya da daha iyi işler bulabilmek kimi zamansa milliyetçi ve antisemit tutumlardan kaçabilmek amacıyla yapılmıştı. Oysa 1933 yılında Almanya’da Nazilerin iktidara gelmesi ile beraber işler umdukları gibi gitmeyecekti. Almanya’da Yahudilere uygulanan ayrımcı politikalar Türkiyeli Yahudilere de uygulanacaktı. 26 Ekim 1943’te 12’si kadın, 3’ü çocuk olmak üzere 15 kişilik Türkiyeli Yahudi grubu Berlin’deki evlerinden alınarak Ravensbrück Toplama kampına, 9 Türkiyeli Yahudi erkek ise Buchenwald Toplama Kampı’na sevk edildi. 1943 yılında Naziler tarafından tutuklandıklarında, bu insanlar Türkiye vatandaşlığına sahiplerdi. Türkiye onları kurtarmak üzere bir girişimde bulunabilirdi. Buchenwald’e gönderilen erkeklerin 5 tanesi orada öldürülürken, kamplara sevk edilen 10 kadın ve çocuk ise Türkiye ve Almanya arasında imzalanan bir sivil esir değişimi anlaşması sonucu sağ kalarak Türkiye’ye ulaşmayı başardı.
İsimleri, doğum tarihleri ve eğer Naziler tarafından öldürüldülerse ölüm tarihleri bilinen bu insanların yaşamları hakkında yazık ki çok az şey biliyoruz. İşte bu proje onların birer isim ve tarihten ya da sadece vatandaşlıktan ibaret olmayan hikayelerini ortaya çıkarmayı amaçladı.
“Case Not Closed / Dava Kapanmadı” projesi içinde bir tarih araştırması ekseninde bir araya gelen gençlerin, Holokost mağduru olan Türkiyeli Yahudilerin hikayelerini anlatabilmesi, onları görünür kılması ve bu yolla günümüzde sayısı gittikçe artan tarih hikayelerine bir katkıda bulunmaları amaçlandı. Proje kapsamında Türkiye’de ve Almanya’da yaşayan genç katılımcılar 14 haftalık kapsayıcı bir eğitim alarak, hayat hikayeleri araştırmaya başladılar. Mayıs 2022’de Berlin’e ve Eylül 2022’de İstanbul’a gerçekleştirilen uluslararası seyahatler ile genç katılımcılar bir araya gelerek iki ayrı ülkedeki tarihi öğrenme, tartışma ve karşılaştırma fırsatını elde ettiler.